شکستگی استخوان ران
استخوان ران طولانی‌ترین و قوی‌ترین استخوان بدن است که ممکن است به دلایل مختلفی آسیب ببیند. میتوان گفت یکی از آسیب‌های جدی و بسیار دردناک بدن، شکستگی استخوان ران است که به شکستگی شافت ران نیز معروف است. به زبان علمی این شکستگی مربوط به شکستگی استخوان فمور است. شکستگی استخوان انواع مختلفی دارد که میتوان شکستگی عرضی و شکستگی ترکیبی را معرفی کرد. علائم شکستگی استخوان ران شامل تورم و کبودی، تغییر شکل دادن اندام و ناتوانی در تحمل وزن می‌باشد. علت‌های مختلفی مثل تصادف، سقوط، آسیب‌های ورزشی و تضعیف استخوان می‌توانند سبب شستگی استخوان شوند. برای درمان این نوع شکستگی‌ها از پلاک گذاری یا فیکساتور خارجی استفاده می‌کنند. در صورت عدم درمان عوارض دیر رس و زودرس ممکن است بروز دهند. خونریزی، پارگی عروق، آمبولی چربی و آمبولی وریدی از عوارض زودرس این شکستگی هستند. از عوارض دیررس نیز میتوان به جوش نخوردن استخوان اشاره کرد. بنابراین برای جلوگیری از بروز این عوارض مراجعه به یک متخصص ارتوپد ضروری است.
علائم شکستگی استخوان ران
هنگام شکستن استخوان ران برخی از علائم ظاهر می‌شوند که میتوان به‌صورت زیر لیست کرد:
هنگامی‌که استخوان‌های درشت‌نی و نازک‌نی فردی شکسته میشود علائم زیر پدید میآیند:
چه افرادی بیشتر دچار شکستگی استخوان ران می‌شوند؟
هر فردی در هر سنی ممکن است دچار شکستگی استخوان ران شود، اما برخی افراد و شرایط خطر شکستگی را افزایش می‌دهد. این موارد عبارتند از:
علت وقوع شکستگی استخوان ران چیست؟
موارد مختلفی باعث به وجود آمدن شکستگی استخوان ران در افراد میشود. در این بخش از مقاله دلایلی که می‌توانند سبب به وجود آمدن این اتفاق شوند را شرح می‌دهیم:
تصادف
تصادف یکی از شایع‌ترین اتفاقاتی است که منجر به وجود آمدن مشکلات زیادی مانند شکستگی استخوان ران میشود. استخوان ران و ساق پا ممکن است در اثر تصادف‌های سنگین و یا حتی تصادف‌های ناچیز شکسته شده و یا متلاشی شوند.
سقوط
ممکن است در مواقع بسیاری مانند سقمط در پیست اسکی که بسیار هم شایع است، حواس افراد پرت شده و از بلندی سقوط کنند. سقوط نیز از عواملی است که می‌تواند منجر به شکسته شدن استخوان ران پا شود.
آسیب‌های ورزشی
این روزها عده زیادی از مردم به ورزش‌های سنگین و سبک می‌پردازند. وارد شدن فشار بیش‌ازحد در هنگام ورزش و یا انجام حرکات اشتباه، می‌تواند سبب شکستگی استخوان ران شود.
تضعیف استخوان
باگذشت زمان و افزایش سن، کیفیت استخوانی افراد نیز کم شده و تضعیف میشود. زمانی که سن افراد بالا می‌رود، استخوان‌ها نیز نازک‌تر شده و شکننده می‌شوند. در این نوع مواقع حتی یک اتفاق ساده مانند لیز خوردن می‌تواند سبب شکستگی استخوان ران شود، مخصوصاً افراد مسنی که به پوکی استخوان نیز مبتلا هستند.
چرا شکستگی استخوان ران یک آسیب جدی است؟
شکستگی استخوان ران اغلب یک عارضه جدی در نظر گرفته‌می‌شود. به این خاطر که:
اگر این شکستگی پوست ناحیه ران را سوراخ کند، ممکن است باعث خونریزی شود که این خونریزی اغلب شدید و دردناک است.
ممکن است باعث شوک شود که یک وضعیت حساس و خطرناک در نظر گرفته میشود.
اگر قسمت بالایی استخوان ران بشکند ممکن است این حالت باعث شکستگی لگن نیز شود (این یک مشکل رایج برای افراد مبتلا به پوکی استخوان در نظر گرفته میشود.).
اگر قسمتی از استخوان ران که درست بالای زانو قرار گرفته دچار شکستگی شود، احتمال دارد زانوی شما آسیب ببیند (این یک مشکل رایج برای افراد مبتلا به پوکی استخوان یا افرادی که تعویض مفصل زانو انجام داده‌اند در نظر گرفته میشود.).
شکستگی استخوان ران چگونه تشخیص داده می شود؟
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید باید او را به طور جزئی از نحوه آسیب دیدن استخوان ران مطلع کنید. این کار به پزشک کمک می‌کند که وسعت آسیب را تشخیص دهد. همچنین پزشک باید بداند که آیا مشکلات دیگری مانند فشارخون بالا، دیابت، آسم یا آلرژی دارید یا نه.
علاوه بر این، پزشک در جلسه معاینه از شما می‌پرسد که آیا دارو یا مکمل خاصی مصرف می‌کنید. پس از بحث در مورد آسیب و سابقه پزشکی، پزشک معاینه فیزیکی دقیقی انجام می‌دهد. او وضعیت کلی را بررسی می‌کند و سپس روی ران آسیب‌دیده پا تمرکز می‌کند. پزشک همچنین موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
در مرحله بعدی پزشک از روش تصویربرداری اشعه ایکس برای تهیه تصاویر دقیق از شکستگی استخوان ران استفاده می‌کند. این روش، نوع شکستگی استخوان ران و محل دقیق آن را نشان می‌دهند. اگر پزشک پس از بررسی عکس‌های تهیه شده با اشعه ایکس همچنان به اطلاعات بیشتری نیاز داشت، ممکن است انجام سی‌تی‌اسکن را توصیه کند.
سی‌تی‌اسکن می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد شدت شکستگی در اختیار پزشک قرار دهد. برای مثال، گاهی خطوط شکستگی خیلی نازک هستند و در عکس‌برداری با اشعه ایکس به‌خوبی قابل‌مشاهده نیستند، در این وضعیت سی‌تی‌اسکن می‌تواند به پزشک کمک کند تا خطوط را با وضوح بیشتری ببیند.
درمان شکستگی استخوان ران
روش‌های درمانی متنوعی برای بهبود و جوش خوردن استخوان ران وجود دارد که پزشک بر اساس نوع و شدت شکستگی، درمان مناسب را به شما توصیه خواهد کرد. در این قسمت به بهترین گزینه‌های درمانی موجود برای این شکستگی جدی پرداخته‌ایم.
1- گچ گرفتن شکستگی استخوان ران
در موارد معدودی که استخوان ران دچار شکستگی شده باشد پزشکان آن را گچ می‌گیرند (بیشتر در شیرخواران). اما گچ گرفتن فقط محدود به ران نمی‌شود و این گچ از کمی پایین‌تر از باسن شروع میشود و کل پا (از جمله ران، زانو، ساق و مچ پا) را می‌پوشاند.
پزشکان این کار را برای درمان درد، ثابت نگه‌داشتن استخوان ران و کمک به جوش خوردن آن انجام می‌دهند. بعد از گچ گرفتن پا بسیاری از فعالیت‌هایی که می‌توانید انجام دهید محدود می‌شوند و باید مدتی در خانه استراحت کنید تا استخوان‌ها به هم جوش بخورند.
2- جراحی برای شکستگی استخوان ران
در شرایطی که شکستگی استخوان ران از نوع حاد و پیچیده باشد گچ گرفتن نمی‌تواند راهکار مناسبی باشد و به یک درمان جدی‌تر نیاز است. گاهی هم ممکن است این شکستگی همراه با شکستگی لگن باشد. در این وضعیت پزشک از یکی از دو جراحی زیر برای درمان استفاده می‌کند:
جراحی جااندازی باز به همراه تثبیت داخلی (ORIF): در طول جراحی ORIF جراح برشی در مفصل ران یا زانو ایجاد می‌کند. سپس قطعات شکسته را ردیف یا مرتب می‌کند و در جای درستی قرار می‌دهد. در نهایت استخوان ران را با یک تکه فلز تثبیت می‌کند.
تثبیت خارجی (اکسترنال فیکس شدن): در جراحی اکسترنال فیکس شدن، پزشکان از مته استفاده می‌کنند تا یک سوراخ در نواحی سالم و آسیب ندیده در اطراف استخوان ران ایجاد کنند. این سوراخ برای نگه‌داشتن پیچ‌ها استفاده میشود. این پیچ‌ها به میله‌هایی که خارج از بدن قرار گرفته‌اند متصل می‌شوند. میله‌ها دارای اتصالات گوی و کاسه‌ای هستند، بنابراین پیچ‌ها را میتوان تنظیم کرد تا اطمینان حاصل کرد که بخش‌های شکسته استخوان ران در یک راستا قرار دارند. میله‌ها نیز به یک فریم قرار گرفته خارج از استخوان ران متصل می‌شوند.
3- شکستگی استخوان ران و پلاتین
پزشکان از قطعات فلزی گوناگونی حین جراحی استخوان ران استفاده می‌کنند تا استخوان آسیب‌دیده مجدداً در آینده دچار مشکل نشود. برخی از قطعات فلزی استفاده شده طی این پروسه شامل این مواردند:
میله‌ها: میله‌ها یا پلاتین‌ها برای ثابت نگه‌داشتن استخوان آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. جراح این ابزار را از طریق حفره مدولاری وارد پای شما می‌کند. حفره مدولاری بخشی در وسط استخوان است که مغز استخوان در آن نگهداری میشود. اگر چه بسیاری از افراد این ابزار فلزی را با نام پلاتین می‌شناسند؛ اما در حقیقت این ابزار از جنس فولاد ضدزنگ هستند که برای بدن ایمن هستند و بدن به آن‌ها واکنشی نشان نمی‌دهد.
صفحات فلزی: همچون آتل‌ها که در قسمت بیرونی پا قرار می‌گیرند، صفحات فلزی نیز روی استخوان قرار می‌گیرند تا استخوان شکسته را ثابت نگه دارند.
پیچ: جراح پیچ‌ها را در بالا و پایین میله یا صفحه‌های فلزی قرار می‌دهد. این کار میله یا صفحه را در جای خود ثابت نگه می‌دارد.
4- فیزیوتراپی شکستگی استخوان ران
فیزیوتراپی نمی‌تواند به‌تنهایی استخوان ران شکسته را درمان کند، بلکه به‌عنوان یک درمان تکمیلی استفاده میشود. گذراندن جلسات فیزیوتراپی و انجام تمرینات مربوطه بعد از جراحی استخوان ران کمک می‌کند که بهبودی سریع‌تر حاصل شود و زودتر بتوانید به زندگی عادی‌تان برگردید.
5- داروهای مسکن برای درد شکستگی استخوان ران
برای پا درد چی خوبه بخوریم؟ شکستگی استخوان ران وضعیتی نیست که فقط با مصرف دارو درمان شود. بلکه پزشک برای این که قبل یا بعد از درمان‌های جدی درد زیادی نداشته باشید، ترکیبی از برخی داروهای مسکن را برای شما تجویز می‌کند. متداول‌ترین داروهای تجویزشده شامل استامینوفن، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی, گاباپنتینوئیدها، شل‌کننده‌های عضلانی و اپیوئیدها هستند.
شکستگی استخوان ران در سالمندان (شکستگی استخوان ران در افراد مسن)
به این خاطر که سرعت ترمیم بافت‌ها و استخوان‌های افراد مسن کندتر است، ترمیم شکستگی استخوان ران در افراد مسن معمولاً مدت بیشتری طول می‌کشد. همچنین استخوان ران جزء استخوان‌های ضخیم‌تر است که همین موضوع باعث میشود ترمیم آن زمان‌بر باشد. پس بهتر است سالمندان بیشتر مراقب خود باشند تا از آسیب و شکستگی ران جلوگیری کنند.
شکستگی استخوان ران در کودکان
شکستگی استخوان ران در کودکان نسبت به جوانان و افراد مسن زودتر بهبود می‌یابد. این به این خاطر است که بدن کودکان می‌تواند انواع آسیب‌ها را با سرعت بالاتری ترمیم کند.
مراقبت های بعد از عمل جراحی شکستگی استخوان
برخی از اقدامات ضروری شامل این مواردند:
در دو هفته اول باید کسی در خانه باشد تا هر زمان که نیاز به کمک داشتید آماده کمک‌رسانی به شما باشد.
هنگام خوابیدن باید استخوان ران شکسته را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. این‌گونه از ورم ران جلوگیری میشود.
زمانی که کمی بهبود پیدا کردید و می‌خواستید در خانه قدم بردارید از عصا یا واکر استفاده کنید تا زمین نخورید.
اگر اتاق خوابتان در طبقه بالا است، قبل از عمل یک فضای خواب موقت در طبقه پایین درست کنید تا نیازی به بالا رفتن از پله‌ها نداشته باشید.
هنگام قدم برداشتن کاملاً به جایی که پاهایتان را می‌گذارید توجه کنید تا سر نخورید.
مدت زمان درمان شکستگی استخوان ران
معمولاً ۴ الی ۶ ماه طول می‌کشد تا پس از جراحی یا درمان استخوان شکسته ران، این استخوان جوش بخورد و به وضعیت طبیعی خود برگردد.
چرا بهبودی از شکستگی استخوان ران زمان بر است؟
به این خاطر که روند طبیعی بهبود بدن چندین مرحله دارد و به‌صورت آهسته اتفاق می‌افتد معمولاً چندین ماه طول می‌کشد تا استخوانتان جوش بخورد.
خطرات و عوارض جراحی شکستگی استخوان ران
هر جراحی دارای خطرات یا عوارض جانبی است. ازآنجایی‌که جراحی‌هایی که برای اصلاح شکستگی استخوان ران انجام می‌شوند اغلب تهاجمی هستند با عوارض جانبی جدی‌تری همراه‌اند. برخی از رایج‌ترین عوارض این جراحی‌ها شامل این مواردند:
سندرم کمپارتمان حاد که طی آن فشار زیادی در ماهیچه‌ها ایجاد میشود، بنابراین خون‌رسانی به عضلات و بافت‌ها به‌درستی انجام نمی‌شود. این سندرم می‌تواند باعث آسیب عضلانی و عصبی دائمی شود.
یکی دیگر از خطرات جراحی این است که دو انتهای شکسته این استخوان به‌درستی به هم متصل نشوند. این وضعیت باعث میشود که استخوان ران در موقعیتی غیرطبیعی جوش بخورد.
گاهی ممکن است پیچ‌های قفل‌کننده و دیگر ابزار فلزی به کار برده شده، شما را تحریک کنند.
سندرم آمبولی چربی که طی آن چربی وارد جریان خون میشود و سبب بروز علائمی از جمله از دست دادن هوشیاری یا تنگی نفس میشود.
آسیب دیدن رگ‌های خونی یا عصب‌ها که توسط تکه‌های تیز استخوان شکسته انجام میشود.
لخته شدن خون و عفونت نیز دو خطر رایج دیگر هستند.
عوارض شکستگی تنه استخوان
عوارض شکستگی تنه استخوان به دو بخش زودرس و دیررس تقسیم میشود.
عوارض زودرس
عوارض زودرس شکستگی تنه استخوان شامل خونریزی، پارگی عروق، آمبولی چربی و آمبولی وریدی است که در زیر آن‌ها را شرح می‌دهیم:
خونریزی
پس از شکستگی استخوان ران مقدار خون زیادی از بخش شکستگی به داخل عضلات ران ریخته میشود. برخی اوقات حجم این خونریزی به یک یا دو لیتر می‌رسد که ممکن است سبب به وجود آمدن سکته مغزی هموراژیک در بیمار شود.
پارگی عروق
در صورت شدت آسیب ممکن است ساق سیاه شود. با پارگی عروق ممکن است خون به قسمت های ساق پا نرسد و پس از مدتی با سیاه شدن پا اقدام به قطع پا کنند.
آمبولی چربی
یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از عارضه آمبولی چربی، انجام سریع عمل جراحی است. بیماری که دچار شکستگی ران شده است لازم است در همان چند ساعت اول جراحی شود.
آمبولی وریدی
داروهای مخصوصی وجود دارد که با تجویز پزشک میتوان مصرف نمود و از به وجود آمدن عارضه آمبولی وریدی پیشگیری کرد. اگر لخته ای در ورید عمقی ایجاد شود که اغلب این لخته در پا به وجود میآید، آمبولی وریدی میگویند.
عوارض دیررس
گاهی ممکن است بلافاصله بعد از شکستگی عارضه‌ای مشخص نشود و چند مدت بعد از آن دچار یک یا چند عارضه زیر شوید:
جوش نخوردن یا دیرجوش خوردن قسمت آسیب‌دیده
جهت جوش خوردن استخوان ران در افراد بالغ معمولاً به ۳ الی ۴ ماه زمان نیاز است. عواملی مانند شدت زیاد شکستگی، باز بودن شکستگی، سن بالای فرد، وجود بیماری‌های زمینه‌ای، جااندازی یا بی‌حرکتی نامناسب، تغذیه نامناسب، عدم مهارت پزشک معالج و عفونت می‌توانند مانع جوش خوردن یا دیرجوش خوردن بخش آسیب‌دیده شوند.
بد جوش خوردن
این مورد معمولاً زمانی به وجود میآید که درمان غیر جراحی برای درمان شکستگی انجام میشود. برخی مواقع نیز ممکن است با انجام جراحی، جااندازی به‌صورت صحیح اتفاق نیفتد یا شکستگی جابجا شده و در وضعیت نامناسبی جوش بخورد.
جمع‌بندی
یکی از شکستگی‌های رایج در قسمت پا، مربوط به شکستگی استخوان ران می‌باشد. آسیب استخوان ران بسیار دردناک و درمان آن با توجه به میزان آسیب زمان‌بر است. برای افراد بالای 60 سال، افراد مبتلابه متابولیک استخوان، افراد مبتلابه سرطان این شکستگی در دسته شکستگی‌های بسیار خطرناک است. با توجه به میزان آسیب به استخوان، برای درمان میتوان از عمل جراحی بسته و یا عمل باز بهره برد. شکستگی استخوان ران می‌تواند عوارض زودرس و یا دیررس داشته باشد. بنابراین برای به حداقل رساندن عوارض حتما باید این کار نزد جراحان متخصص باتجربه و با مهارت بالا انجام شود.